Onderweg naar nergens
Zeven jaar na de release van de eerste akte zetten de makers van het computerspel ‘Kentucky Route Zero’ met de vijfde akte een punt achter hun artistieke roadtrip. Hun surrealistische relaas over een vergeten Amerika is nog steeds erg inspirerend.
Een gammele vrachtwagen dendert door de donkere nacht over Interstate 65. De Amerikaanse snelweg verbindt de Golf van Mexico met de Grote Meren en doorkruist achtereenvolgens de staten Alabama, Tennessee, Kentucky en Indiana. Onderweg kom je langs plaatsen waar je de economische crisis van 2008 nog steeds kan proeven. Dorpen zonder hoop of toekomst, waar de mensen enkel blijven omdat ze er niet weg kunnen.
Tegen die achtergrond vertelt deze interactieve tragedie het nostalgische verhaal van enkele vergeten Amerikanen en hun relatie met de Zero, een mysterieuze snelweg die onder Kentucky loopt. Alles begint bij Conway, een koerier die werkt voor een antiekzaak op de rand van het faillissement, en die in Kentucky een allerlaatste bestelling moet afleveren. Wanneer hij er niet in slaagt om het precieze leveringsadres te vinden, zet de eigenaar van het plaatselijke benzinestation hem op weg richting de mysterieuze Zero. Het is het begin van een magisch realistische roadtrip waarin verbazing en verwarring elkaar in sneltempo aflossen.
De reis bestaat uit een aaneenschakeling van visueel indrukwekkende scènes, die nog intenser binnenkomen door de onwennige soundtrack. Ze roepen een mysterieuze sfeer op, die balanceert op de rand van het akelige. Sporadisch word je eraan herinnerd dat de wereld van Kentucky Route Zero niet spoort. Zoals wanneer je ontdekt dat op de derde verdieping van een administratief centrum alleen maar beren aan de slag zijn. Of er een arend rondvliegt die zo groot is als een huis. Je beseft heel goed dat het niet klopt, maar het mysterie zuigt je met onweerstaanbare kracht naar binnen.
Nodig: inlevingsvermogen
De gebeurtenissen worden op gang getrapt door Conway, maar tijdens de volgende tien uur zal je in deze experimentele vertelling de bewegingen en gedachten van heel wat personages beheersen. Je moet daarvoor niet veel meer kunnen dan de omgeving verkennen, kiezen hoe je op een situatie reageert en af en toe naar de juiste locatie navigeren. Logica en reflexen heb je niet nodig, maar je inlevingsvermogen en ruimdenkendheid stop je beter niet te ver weg.
Uniek aan Kentucky Route Zero is immers hoe je door keuzes het karakter van een personage kneedt. Alsof je tegelijk scenarist en regisseur van een theaterstuk bent, kruip je afwisselend in de huid en het hoofd van protagonist en antagonist. Daarmee kan je zelf betekenis geven aan hun handelingen en gedachten. De eindbestemming van de reis zal nooit veranderen, maar je interpretatie van het verhaal mogelijk wel. Door de gelaagdheid van het script kan het verhaal op heel wat niveaus gelezen worden. Een zielige dronkaard voor ons is in uw ogen misschien een romantische doorbijter, die ondanks alle tegenslag het beste uit zijn leven wil puren.
Naast het theater liet het kunstenaarsduo Jake Elliott en Tamas Kemenczy zich inspireren door film en literatuur. Ondanks camerabewegingen die thuishoren in de betere cinema en een schrijfstijl die het niveau van menig spel overstijgt, hoef je geen masterdiploma literatuurwetenschappen of cinematografie te hebben om Kentucky Route Zero te spelen. Zelfs wie de knipogen richting David Lynch of Gabriel García Márquez niet opmerkt, mist niets van de totaalervaring.
Naast de vijf hoofdaktes diepen de makers het verhaal verder uit in enkele aparte vignetten. Oorspronkelijk bedoeld om de lange wachttijd tussen twee aktes te verzachten, zoeken de makers er nog meer het experiment op. In ‘The entertainment’, dat je het beste met een VR-bril bekijkt, zit de speler nietszeggend op scène tijdens een halfuur durend theaterstuk. Bij gebrek aan gesproken tekst kan je alleen maar naar je tegenspelers of het publiek achter je kijken, of naast de set door de notities van de toneelschrijver of recensies van het stuk bladeren. Deze stukjes werden initieel op pc uitgebracht via de website van de makers, maar werden voor de consolerelease gebundeld met de vijf hoofdaktes, zodat spelers van de zogenaamde ‘Tv edition’ het indrukwekkende universum van de Zero in al zijn facetten kunnen ontdekken.
Dit artikel werd origineel gepubliceerd in De Standaard van 12 februari 2020.