Review - Papers, Please

Vraagt u zich wel eens af wat er zich afspeelt in het hoofd van een douaneambtenaar terwijl hij of zij je paspoort controleert? Welke gedachtegang gaat er schuil achter die niets verradende blik die moet bepalen of je al dan niet een land in of uit mag? Het spelen – of eerder ondergaan - van Papers, Please geeft je alvast een idee van de pure doodsangst die deze personen moeten uitstaan.

Checkpoint Charlie

Als grenscontroleur rust er immers een niet te onderschatten verantwoordelijkheid op je schouders. Want wat als die frêle jongedame met de charmante glimlach beslist van zich potsierlijk uit elkaar te laten spatten in naam van haar vaderland? Klopt, dan is het jouw kopje dat rolt. De gezaghebbers van de fictieve communistische staat Arstotzka kunnen hier allerminst mee lachen. Het land heeft een zesjarige burgeroorlog met buurtje Kolechia achter de rug en de gemoederen smeulen nog stevig na. Wanneer er een grenscontrolepost wordt geopend in de stad Grestin – keurig opgedeeld door middel van een metershoge muur – rolt jouw naam uit de pot van de staatsloterij, waardoor je onverbiddelijk in Checkpoint Charlie wordt tewerkgesteld. Je enige werkinstrumenten: een groene en een rode stempel. Jouw job: de immigratie in goede banen leiden.

Eigen volk eerst

Makkelijker gezegd dan gedaan, want voor heel wat vluchtelingen is Arstotzka het land van melk en honing, zodat ze werkelijk alles in het werk stellen om die groene stempel te versieren. In eerste instantie zijn de regels nochtans erg simpel: ontzeg alle vreemdelingen toegang. Makkelijk zat, en tevens een ideale manier om kennis te maken met de verschillende nationaliteiten. Uiteraard wordt dit vreemdelingenbeleid door de internationale pers afgekeurd en de volgende dag moet je vreemdelingen beginnen toelaten. Aanvankelijk volstaat het om de vervaldatum van het paspoort en stad van afgifte te controleren, maar na enkele onfortuinlijke incidenten worden de veiligheidsregels strikter en zal je met meer informatie geconfronteerd worden dan je lief is. Het tempo waarop deze nieuwe procedures worden geïntroduceerd is echter perfect en de manier waarop latere dagen – levels zo je wil – uitdagender worden is in feite het enige kenmerk waardoor je dit spel als dusdanig kan definiëren.

Misery business

Miseriesimulator is immers een beter woord, want hoe goed je ook bent in het vergelijken en onthouden van informatie: je zal fouten maken! Daar zorgt de tijdsdruk en de bekrompen werkruimte wel voor. Je krijgt immers niet alle tijd van de wereld om rustig de documenten van een immigrant uit te pluizen op eventuele tegenstrijdigheden. Je werkdag loopt van 6 uur ’s morgens tot 6 uur ’s avonds en je wordt enkel betaald voor de paspoorten die je correct afstempelt tijdens je werkuren. Maak je op één dag te veel fouten, dan zal het Ministerie van Immigratie een deel van je verloning inhouden en laat je godbetert een terrorist toe, kan de dag bruusk afgebroken worden, zodat je inkomsten plotsklaps gehalveerd worden. Aangezien je op het einde van de dag je verdiende centjes hard nodig hebt om de huur van je bouwvallige appartementje te betalen, en je familie van verwarming en eten te voorzien, kan je het je niet veroorloven om een paar mindere dagen op rij te hebben. Tenzij je bij je thuiskomst graag het lijk van je zoon in de armen van je stervende vrouw ziet liggen.

Chaotisch

De bezorgdheid om je familie doet je morele kompas al snel richting chaotisch kwaadaardig afdwalen. Na een aantal dagen aanvaard je zonder verpinken steekpenningen en heb je er de minste moeite mee om semiverdachte individuen te laten arresteren door de geheime politie, waarvan je wel vermoedt dat ze er geen al te koosjere werkwijze op nahouden. Zolang je familie maar iets te bikken heeft ’s avonds. Loop je er de kantjes echter iets te duidelijk af zodat je oversten er lucht van krijgen, kunnen ze je zonder boe of ba opsluiten of ter dood veroordelen. De kans is dan ook groot dat je bij je eerste speelbeurt niet de volle 31 dagen achter je bureautje zult zitten. Het spel telt 20 verschillende eindes, waarvan er uiteindelijk maar drie echt voldoening schenken en je met slechts eentje de Endless Mode vrijspeelt, waarin je tegen andere pennenlikkers strijdt om de titel van meest waakzame grenspost.

Routinewerk

De “slechte” eindes komen dan wel vrij abrupt, de plot is intrigerend genoeg om meerdere sessies te spelen. Bovendien kan je telkens herbeginnen op de dag dat het fout liep, in de hoop je foutje recht te zetten en je executie uit te stellen. Spijtig genoeg zijn er heel wat gescripte gebeurtenissen die iedere speelbeurt op dezelfde dag en hetzelfde uur plaatsvinden. We snappen niet goed waarom deze zaken telkens op hetzelfde moment hoefden plaats te vinden en het zou het spel heel wat interessanter gemaakt hebben mochten ook de belangrijke plotpersonages iedere speelbeurt op willekeurige dagen en momenten hun intrede doen. Een gemiste kans, die het vergelijken van de documenten meer routineus maakt dan het had moeten zijn.

Alwetende typemachine

Maar hoewel je uiteindelijk niks anders doet dan gekregen informatie in een sneltempo afwegen tegen een paar vooropgestelde regels en de enige handeling in het spel het afstempelen van documenten is, toch werkt het allemaal behoorlijk verslavend. Nadat je een groene stempel hebt gezet, is het iedere keer met een bang hartje afwachten of het vreselijke geluid van de alwetende typemachine aankondigt dat je een tegenstrijdigheid over het hoofd hebt gezien. En als je weer eens een mysterieus bezoekje krijgt van die gemaskerde zonderling, word je nieuwsgierigheid genoeg geprikkeld om je weer enkele dagen van je miezerige dagtaak te kwijten.

Conclusie

We hadden nooit durven dromen dat paspoorten afstempelen zo boeiend had kunnen zijn. De een zal allicht afgeschrikt worden door de lage kwaliteit van graphics, de ander door het schijnbaar repetitieve karakter van de gameplay. Maar wie daar niet aan torst, vindt een volstrekt unieke ervaring die tot nadenken stemt. Wel uitkijken voor de denkpolitie, en bovenal: Glory to Arstotzka!